Ankara'nın Moskova'ya yakınlığı: Batı, Erdoğan'ın Rusya politikasından endişeli

Petrol taşıyıcılarının engellenmesine ilişkin anlaşmazlıkta Batı, Türkiye'yi sorumlu olarak görüyor. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın Rusya politikası AB ve ABD'yi tedirgin ediyor. 

Türkiye ile Batı arasında İstanbul açıklarındaki petrol tankerleri nedeniyle günlerdir süren anlaşmazlığın ardından, Türk metropolü açıklarındaki gemi trafiği yavaş yavaş çözülüyor.

Türk güvenlik uzmanı Yörük Işık Tagesspiegel'e yaptığı açıklamada tanker anlaşmazlığında bir anlaşmaya varıldığını söyledi.

Türkiye Pazartesi günü beş tankeri kendi sularından uzaklaştırdı. Türkiye Ulaştırma Bakanlığı Pazartesi günü yaptığı açıklamada Çanakkale Boğazı'nın kapatıldığını ve böylece tankerlerin kendi karasularının dışına çıkarıldığını duyurdu. AP haber ajansının Tribeca denizcilik acentesine atıfta bulunarak bildirdiğine göre, bekleyen tanker sayısı böylece 13'e düştü; Pazar günü 17 tanker varken geçen hafta sayı 20'yi geçti.
Toplam birkaç milyon varil petrol taşıyan tankerler Akdeniz'e doğru yol alıyordu. Türkiye, sigorta teminatının kanıtlanmasını talep ettiği için geçişlerine izin vermedi.

5 Aralık'tan bu yana sigorta şirketleri ve gemi sahipleri, varil başına 60 dolar olan yeni fiyat sınırının üzerinde bir fiyata satılan Rus petrolünü taşıdıkları takdirde Batı'nın yaptırımlarına maruz kalma riskiyle karşı karşıya. Sonuç olarak, birçok tanker Türkiye açısından yeterli sigorta teminatına sahip değildi; Avrupa ve ABD ise yeni sigorta belgelerinin gerekli olmadığını söyledi.

Türkiye ve Batı'nın konuşma sorunları var
Basında yer alan haberlere göre, durdurulan tankerlerdeki petrol, Batı yaptırımlarından etkilenmeyen Kazakistan'dan geliyor ve Avrupa limanlarına getirilecek.

ABD hükümeti Cuma günü konuyla ilgili olarak Türkiye ile temas halinde olduğunu açıklamıştı; basında yer alan haberlere göre Ankara, Rus tankerlerinin İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçişine izin verirken Batılı gemilerin geçişine izin vermemişti. Anlaşmazlıkta olası bir uzlaşmanın ayrıntıları bilinmiyordu.

Bu vaka, Türkiye ile Batı arasındaki iletişimin ne kadar zayıf olduğunu göstermektedir. Güvenlik uzmanı Işık, Batı'nın petrol fiyatlarının sınırlandırılması kararını Türkiye'ye danışmadan aldığını söyledi.

Öte yandan, İstanbul Boğazı'ndaki deniz taşımacılığını izleyen Işık, Türkiye'nin sigortacılar için yeni gereklilikleri sektörle konuşmadan getirdiğini söyledi. "Daha fazla istişare bu kaotik durumu önleyebilirdi."

Güvenlik uzmanı: Ankara temkinli olmakta haklı
Türkiye, petrol dolu tankerlerin Boğaz'dan ve dolayısıyla İstanbul metropolünün ortasından sigortasız geçmesine izin veremeyeceğini savunuyor. Işık, Türkiye'nin prensipte temkinli olmakta haklı olduğunu söyledi.

"Büyük miktarlarda petrol ve doğal gaz metropol bir alandan taşınıyor" dedi. "İstanbul ve Çanakkale boğazlarını topladığınızda bu bölgede 20 milyon insan yaşıyor, yani Türkiye nüfusunun dörtte biri. Orada dikkatli olmak akıllıca olacaktır."

Batılı hükümetler ise Türkiye'yi petrol sevkiyatını engellemekle suçluyor. Financial Times'ın ismini vermediği bir Batılı hükümetyetkilisi göre, kesintilerin nedeni Rus petrolüne getirilen yeni fiyat sınırlaması değil, Türkiye'nin yeni kuralları.

2023'teki seçimlerden önce daha ucuz Rus enerjisi
Türkiye'nin bu tavrının arkasında siyasi nedenlerin olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Bloomberg haber ajansı, Türkiye'nin Rusya'yı doğalgaz ithalatında yüzde 25 indirim yapmaya ikna etmek istediğini bildirdi. Türkiye gaz ve petrol ithalatının büyük bir kısmını Rusya'dan yaptığı için, fiyat indirimleri Erdoğan'ın gelecek yıl Türkiye'de yapılacak seçimlerde şansını arttırabilir.

Basında yer alan haberlere göre Rus doğalgaz şirketi Gazprom'un Başkanı Alexei Miller geçtiğimiz günlerde İstanbul'da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı ziyaret etmişti.

Erdoğan'ın Kremlin lideri Vladimir Putin ile Pazar günki enerji konuları hakkında görüşmesinde tankerlerin gündeme gelip gelmediği bilinmiyor. Rusya, görüşmelerin Türkiye'yi Rus doğal gazının dünya pazarlarına ulaştırılması için bir dağıtım merkezi haline getirmekle ilgili olduğunu söyledi. Rusya'nın Şubat ayında Ukrayna'ya saldırmaya başlamasından bu yana Batı'nın uyguladığı yaptırımlar Rusya'dan doğal gaz ihracatını engelledi.

Suriye'ye kara operasyonu için Erdoğan'ın Putin'e ihtiyacı var
Cumhurbaşkanlığı ofisinden yapılan açıklamaya göre Erdoğan telefon görüşmesinde Suriyeli Kürt milislerin Türkiye sınırından çıkarılmasını talep etti. Erdoğan Suriye'ye kara operasyonu yapacağını söylüyor ancak bunun için Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın en önemli ortağı olan Putin'den yeşil ışık alması gerekiyor.

Putin'in Erdoğan'ın talebine verdiği tepki açıklanmadı. Türk lider ayrıca Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Selenskyj ile tahıl anlaşması hakkında görüştü.

Türkiye Cumhurbaşkanı'nın Rusya politikası Avrupa ve ABD'yi tedirgin ediyor. AB Dış İlişkiler Temsilcisi Josep Borrell, AB Parlamentosu'na gönderdiği mektupta Türk-Rus ekonomik ilişkilerinin yoğunlaşmasının "ciddi bir endişe konusu" olduğunu belirtti. Funke medya grubuna göre Borrell ayrıca Türkiye'yi Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlarına katılmadığı için eleştirdi. 

Bu metin Susanne Güsten'in kaleminden Tagesspiegel sitesinde yayımlanan bir haberin tercümesidir.

Tagesspiegel web sitesinde yayınlandığı halini görmek için buraya tıklayın: