Kalan Son Güzel Kâğıdım, Marcel Proust
"Fikirler ve İnançlar yasalarla yok edilemez, toplumsal gerçeklik ve yararlılıkları bozulduğunda veya azaldığında yok olurlar."
Marcel Proust,1903
Türkiye'de beni şaşırtan şeylerden biri de Marcel Proust okunmasıdır. Bilirsiniz, onun dev eseri "Kayıp Zamanın İzinde" (la recherche du temps perdu), hayatının son 17 yılında yazdığı 3000 küsur sayfalık dev romanıdır. Bu roman YKB yayınları tarafından 7 cilt (bölüm) olarak yayınlanmaktadır. Bu bölümlerden/ciltlerden bazıları halen 23. baskıda, kimisi 12. baskıda. Bir de YKB yayınları "Delta" serisi kapsamında karton kutu içinde 2 cilt olarak olarak da yayınladı. Bu yayın da halen 5. baskıda ve tükenmiş şu sıralarda.
Nasıl şaşırmam, dile kolay Türkçe baskısı 3133 sayfa, bir milyon iki yüz elli bin sözcükten oluşan bu dev roman, defalarca basılıyor ve tükeniyor...
Bu kitaba gelince;
Marcel Proust yaşamı boyunca binlerce mektup yazmış, bu mektuplar ciltler dolusu kitap yapıyor. Bu kitap, eldeki toplam mektuplarının sadece %2 imiş. Mektuplarındaki ifadelerinde en az romanındaki kadar güzel edebi cümleler var, genelde hastalığından şikayetçi (Astım/Bronşit) . "Kayıp Zamanın İzinde" eserinin yayın süreci ile ilgili mektupları da var. Fransa'nın dönemindeki siyasi, dini yapısı hakkında kırıntı sayılabilecek görüşleri de var.
Kimbilir, bir gün tüm mektupları analiz edildiğinde, "Marcel Proust'da siyaset ve ahlak felsefesi" adı altında eserler de kaleme alınabilir. (Belki yurt dışında bu tip analizler yapılmış olabilir, bilmiyorum). Onun edebiyatçı kişiliği yanında farklı yönleri de ortaya çıkartılabilinir...
Uzatmayayım, bu kitabı Proust severler eminim keyifle okuyacaktır...